دلائل الإمامة (کتاب)

کتاب «دلائل الإمامة» تألیف محمد بن جریر بن رستم طبری آملى از چهره هاى برجسته شیعه در قرن پنجم هجرى است. این کتاب، مجموعه روایاتى از رسول خدا و اهل بیت صلوات الله علیهم درباره مقام و معجزات و زندگانى ایشان است. مؤلف در کتاب خود سخنرانى ها و کلمات گهربار ائمه معصومین علیهم السلام را نیز آورده است.

ارزش و اعتبار کتاب

دلائل الإمامة از منابع روایى معتبر شیعه است و مورد توجه علما و فقهاى شیعه قرار گرفته به طورى که در بسیارى از مجموعه هاى روایى از آن نقل شده و به آن استناد کرده اند. شیخ آقا بزرگ تهرانی درباره این کتاب مى فرماید: «... اولین کسى که از این کتاب نام برده، سید بن طاووس، متوفى ۶۶۴ هجرى، در کتاب «فرج المهموم» و «الیقین» بوده است. نسخه او کامل بوده ولى نسخه موجود در زمان ما کامل نیست و بعضى از بخش هایى که ابن طاووس به آن اشاره کرده را ندارد.»

این کتاب براى شناخت زندگینامه و سخنان و مقام ائمه معصوم علیهم السلام کتابى ارزشمند و قابل توجه مى باشد. همچنین کتاب حاضر دائرة المعارف بزرگى از معارف اسلامى و مسائل عقیدتى است که از سرچشمه جوشان علوم اهل بیت علیهم السلام سرازیر شده است.

علما و فقهاى بزرگ شیعه سعى وافر در داشتند تا کلام و سیره آن بزرگواران را به گوش جهانیان رسانده، همگان را با روایات و سخنان ارزشمند آنان آشنا نمایند و در این راه از هیچ کوششى فروگزار نکردند.

طبرى نیز در راستای حفظ میراث گرانقدر امامان معصوم علیهم السلام، با نگارش این کتاب خدمتى شایان و قابل توجه در شناخت بهتر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام نموده است.

محتوای کتاب

دلائل الإمامة، کتابى است اعتقادى که در آن به اثبات حقانیت امامان شیعه پرداخته و با ذکر آیات و روایات در فضائل و مناقب و معجزات آنها، از خلافت و جانشینى آنان بعد از پیامبر اکرم دفاع نموده است.

کتاب حاضر شامل موضوعاتى است مانند: نام هاى حضرت فاطمه سلام الله علیها، مصحف فاطمه سلام الله علیها، ولادت امام حسن علیه السلام، شهادت آن حضرت، اخبار شهادت امام حسین علیه السلام، نامه آن حضرت به بنى هاشم، معجزات امام زین العابدین علیه السلام، سفر امام باقر علیه السلام به شام، ماجراى آن حضرت با دانشمند مسیحى، ولادت امام جعفر صادق علیه السلام، القاب امام موسی کاظم علیه السلام، نماز استسقاى امام رضا علیه السلام، مدت زندگانى امام جواد علیه السلام، معرفى بزرگان شیعه که امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را در سامرا دیدند و بسیارى مطالب مهم دیگر.

در تمام احادیث این کتاب، سلسلۀ سند ذکر شده و فقط به ذکر راوى آن بسنده نشده است. مؤلف، این کتاب را به دو شیوه روایت می کند:

• روایت از مشایخ، که با اجازه یا خواندن یا شنیدن، از آنها روایت نقل مى کند.
• نقل از کتاب راویانى که آنها را درک نکرده و تنها کتابشان به دست او رسیده است.

مؤلف در بخش هایى از این کتاب مى گوید: «قال ابوجعفر...» که مراد وى از «ابو جعفر» یکى از این شخصیت ها است:

• ابوجعفر، محمد بن جریر طبرى، که غالبا از سفیان بن وکیع روایت نقل مى کند.
• ابوجعفر، محمد بن جریر، که از اصحاب امام حسن عسکرى علیه السلام است.
• ابوجعفر، محمد بن جریر بن یزید طبرى، مورخ مشهور.
• ابوجعفر محمد بن جریر طبرى کبیر.

نسخه‌هاى کتاب

• نسخه اى در کتابخانه امیرالمومنین علیه السلام در نجف اشرف که تاریخ نگارش آن ۱۰۹۲ هجرى است.
• نسخه اى در کتابخانه آستان قدس رضوى در مشهد مقدس که تاریخ نگارش آن به سال ۱۲۶۲ هجرى برمى گردد.
• نسخه اى در کتابخانه سید ابوالحسن اصفهانی در نجف اشرف که تاریخ نگارش آن ۱۳۱۶ هجرى و به خط شیخ عباس قمی مى باشد. این نسخه در اختیار محدث نوری نیز بوده و از روى نسخه اى که یکى از دوستان محدث نورى به نام شیخ میرزا یحیى اصفهانى از اصفهان به نجف برده، نوشته شده است. این نسخه با نسخه آستان قدس رضوى تفاوتى ندارد و ظاهرا هر دو از روى یک نسخه نوشته شده اند.

متن کتاب

دلائل الإمامة